91. ยฺวาโท นฺตุสฺส

โยอาทีสุ นฺตุสฺส อ โหติฯ คุณวนฺตอิติ อการนฺตา ฏา+เฏอาเทสา โหนฺติ, คุณวนฺตาฯ ‘‘ฏฏาอํ เค’’ติ ฏาทโย , โภ คุณว คุณวา คุณวํ, คุณวนฺโต คุณวนฺตาฯ ‘‘นฺตสฺส จ ฏ วํ+เส’’ติ อํเสสุ นฺตสฺส โฏ วา, คุณวํ คุณวนฺตํ, คุณวนฺเตฯ ‘‘โต+ตา+ติ+ตา ส+สฺมา+สฺมิํ+นาสู’’ติ ตาอาทโย โหนฺติ, คุณวตา คุณวนฺเตน, คุณวนฺเตหิ คุณวนฺเตภิฯ ‘‘ลกฺขณิกปฏิปโทตฺเตสุ ปฏิปโทตฺตสฺเสว คหณํ, น ลกฺขณิกสฺสา’’ติ ญายา ‘‘น ลกฺขณิกสฺสา’’ติ วุตฺตพฺยตฺติปกฺข+มนเปกฺขิตฺวา ‘‘อโต’’ติ รสฺสาการชาติยา เปกฺขิตตฺตา คุณวนฺเตนาติ ‘‘อเตนา’’ ตฺย+เนน สิชฺฌติฯ ชาติ=สามญฺญํ, พฺยตฺติ=วิเสโสฯ คุณวโต คุณวสฺส คุณวนฺตสฺส, ‘‘ตํ นํมฺหิ’’ติ นํมฺหี ตํ วา, คุณวตํ คุณวนฺตานํฯ คุณวตา คุณวนฺตา คุณวนฺตมฺหา คุณวนฺตสฺมาฯ คุณวติ คุณวนฺเต คุณวนฺตมฺหิ คุณวนฺตสฺมิํ, คุณวนฺเตสุฯ ‘‘นฺตสฺส จ ฏ วา’’ติ โยควิภาคา โยสุ จ นฺตุสฺส วา ฏาเทเส กเต โยสฺส ฏา, ‘‘จกฺขุมา อนฺธิตา โหนฺติ’’, ‘‘วคฺคุมุทาตีริยา ภิกฺขุ วณฺณวา’’ อิจฺจาที โหนฺติฯ

เอวํ คณวา กุลวา ผลวา ยสวา ธนวา สุตวา ภควา หิมวา พลวา สีลวา ปญฺญวา อิจฺจาทีฯ

153. หิมวโต วา โอ

หิมวโต สิมฺหิ นฺตุสฺส โอ วา โหติ, หิมวนฺโต หิมวาฯ เสสํ ปุริมสมํฯ

อายสฺมนฺตุสทฺโท กมฺมวาจาย กฺวจิ พหุลาธิการา ทฺวิวจเนน อายสฺมนฺตา, ติณฺณํ วจเนน อายสฺมนฺโตติ ทิสฺสติฯ

เอวํ สติมา ธิติมา คติมา มุติมา มติมา ชุติมา สิริมา หิริมา ถุติมา รติมา ยติมา สุจิมา กลิมา พลิมา กสิมา รุจิมา พุทฺธิมา จกฺขุมา พนฺธุมา เหตุมา เสตุมา เกตุมา ราหุมา ภาณุมา ขาณุมา วิชฺชุมา อิจฺจาทโยฯ

อุการนฺตํฯ

เวสฺสภู สิโลโปฯ เต จ รสฺสาภาโวว วิเสโสฯ ‘‘เอกวจนโยสฺว+โฆนํ’’ติ รสฺเส ‘‘ลา โยนํ โว ปุเม’’ติ โว, เวสฺสภุโว, ‘‘เวโวสุ ลุสฺสา’’ติ วุตฺตตฺตา น ฏาเทโส, ‘‘โลโปติ โยโลเป เวสฺสภูฯ ‘‘เค วา’’ติ วา รสฺเส โภ เวสฺสภุ เวสฺสภู, เวสฺสภุโว เวสฺสภูฯ เวสฺสภุํ, เวสฺสภุโว เวสฺสภูฯ เวสฺสภุนา อิจฺจาทิ ภิกฺขุสมํฯ เอวํ สยมฺภู ปราภิภู อภิภูอาทโยฯ โคตฺรภู+สหภูสทฺเทหิ ปน โยนํ ‘‘ชนฺตฺวาทิโต โน วา’’ติ โน, โว วา, โคตฺรภุโน โคตฺรภุโว โคตฺรภูฯ สหภุโน สหภุโว สหภู, เสสํ เวสฺสภูสมํฯ

85. กูโต

กูปจฺจยนฺตโต โยนํ โน วา โหติ ปุลฺลิงฺเคฯ สพฺพญฺญุโนฯ อญฺญตฺร ‘‘ลา โยนํ โว ปุเม’’ติ น โว, ‘‘กูโต’’ติ ชนฺตฺวาทีหิ ปุถกฺกรณาฯ โยโลเป สพฺพญฺญูฯ โภ สพฺพญฺญุ สพฺพญฺญู, สพฺพญฺญุโน สพฺพญฺญู อิจฺจาทิฯ

เอวํ มคฺคญฺญู ธมฺมญฺญู อตฺถญฺญู กาลญฺญู รตฺตญฺญู มตฺตญฺญู กตญฺญู กถญฺญู วิญฺญู วิทู อิจฺจาทโยฯ